Hər kəs mənzil ala bilmir,xüsusən də bunu kapital yığmağı bacarmayan və başqa daşınmaz əmlakı olmayan gənclərə aid etmək olar.Başqa bir şəhərə köçməyi və ya yaşayış şərtlərini yaxşılaşdırmağı planlaşdıranlar üçün bu daha asandır.Çünki,köhnə evləri satıb,üstünü də düzəldib rahat ev ala bilərlər.İnsanlar gəlirlərinin yarısından çoxunu qida məhsullarına xərclədiyi üçün mənzil almağa pul yığmaq imkanları kifayət qədər olmur.

Bu vəziyyətdə nə etməli? Cavab çox sadədir - Borc pul götürmək.Bu bir neçə yolla edilə bilər. Azərbaycanda kreditlə bir mənzilin necə alınacağına dair seçimlərə baxaq:

Tikinti şirkətindən kreditlə bir mənzil almaq

Əksər Yaşayış Kompleksləri ( Ag Saray Residence Yasayis Kompleksi , Avant Group MTK , Cənnət Park Yaşayış Kompleksi , Ahmadli Residence Yasayış Kompleksi , City Garden Nərimanov , Azadlıq Bağçalı Evlər , Baku City Residence Xətai və s) evləri ödənişi hissə-hissə etməklə almağı təklif edirlər.

Çox vaxt aşağıdakı sxemlə alırlar:Alıcı mənzil dəyərinin 30-50%-i həcmində ilkin ödəniş edir,qalanını 1-3 il ərzində aylıq ödəyir.

Digər təkliflər də var.Məsələn,bir alıcı dərhal bir mənzilin dəyərinin 20-50%-ni ödəyir,qalan hissəsi isə növbəti 5-10 il ərzində ödəyir,lakin belə bir sxemlə pulu illik 6-15% nisbətində faiz ödəməlisiniz.

Qeyd etmək lazımdır ki,tikinti şirkətlərindən daxili kreditlə ev almaq daha populyardır.Tikinti şirkəti ilə qarşılıqlı həll üsulunun üstünlükləri aşağıdakılardır:

 

• Faiz ödəməli olsanız da,bir mənzil üçün artıq ödəniş azdır.
• Kredit üçün tikinti şirkətləri gəlir kağızı tələb etmir.
• İpotekadan fərqli olaraq,kredit planı hazırlayarkən əlavə ödənişlər,məsələn,birdəfəlik komissiya və ya sığorta yoxdur.
• Bununla birlikdə,bir kredit planı qurarkən,bir alış qiymətini artıra biləcək nüanslar da ortaya çıxa bilər.
• Birincisi,yüzdə yüz ödənişlə mənzilin kvadrat metri üçün maliyyət kredit planından daha aşağıdır.
• İkincisi,müqavilədə adətən bir mənzilin dəyərinin xarici valyuta ilə müəyyən edildiyi göstərilir.Bu o deməkdir ki,dollar məzənnəsi artarsa,növbəti ödənişiniz daha çox olacaqdır.

Bina artıq tikilibsə,bir kredit  planı halında,ilkin satış müqaviləsi imzalanır.Ev hələ tikilməkdədirsə,ortaq tikintidə və ya korporativdə iştirak haqqında bir müqavilə bağlamağınız təklif olunacaq.Hər halda,mülkiyyət hüquqlarınız məhdud olacaq.Çox güman ki,satmaq və bağışlamaq hüququ olmadan yalnız bir mənzildə yaşayıb təmir edə bilərsiniz.

Ev üçün ipoteka krediti

İpoteka,bankın satın alması üçün pul verdiyi bir mənzilin girov rolunu oynadığı kredit növlərindən biridir.Daşınmaz əmlak,daşınan əmlakdan fərqli olaraq etibarlı bir təhlükəsizlikdir. Beləliklə,bank pulun geri qaytarılmaması riskini azaldır,yəni faiz dərəcələrini azalda bilər.

Mənzil ipotekasının bir sıra üstünlükləri var:

• İpoteka faizləri istehlak kreditlərindən daha aşağıdır. ( məsələn, illik 8%)
• İpoteka uzun müddətə əldə edilə bilər.Eyni zamanda, böyük  görünən bir məbləğ icarə haqqı ilə olduqca müqayisəli kiçik aylıq ödənişlərə bölünür.
• Bir ipoteka qeydiyyatı apararkən bank,tikinti şirkəti və mənzilin qanuni təmizliyini diqqətlə yoxlayacaq.
• Güzəştli şərtlərlə ipoteka ala biləcəyiniz dövlət proqramları var.

Haradan ipoteka almaq olar?

Bəzən tikinti şirkətinin özü,kreditlə istifadə şərtlərini düzəldən bir bankla müqaviləsi olan bir ipoteka verməyi təklif edir.

Banka birbaşa müraciət edərək kredit götürə bilərsiniz.Güzəştli şərtlərlə ipoteka ala biləcəyiniz dövlət proqramları var.

İpoteka almaq üçün hansı sənədlər lazımdır?

Artıq ipoteka almağın çətin bir iş olmadığını söylədik.Bank riskləri minimuma endirməyə çalışacaq və bu səbəbdən borcalanın kredit tarixçəsini hərtərəfli öyrənəcək və gəlir səviyyəsini və bəlkə də bütün ailə üzvlərini qiymətləndirəcəkdir.Üstəlik,banka aylıq ödəniş gəlirin 50%-dən çox olmamalıdır.Daha bir neçə ilkin şərt var:

• Kredit götürəcəyiniz ərazidə qeydiyyat
• Azərbaycan vətəndaşlığı
• 18 ilə 55 yaş arası

Sənədlər paketi düzgün yığılmalıdır.

İstehlak krediti

Bir istehlak krediti daşınmaz əmlak alarkən yalnız mənzilin dəyərinin 80-90%-nə sahib olduğunuzda verilə bilər.Bir il ərzində bütün məbləği banka qaytarsanız,faizdən çox şey itirməyəcəksiniz.Əks təqdirdə,artıq ödəniş mənzil dəyərindən çox ola bilər.Nəticədə,istehlak krediti faizləri ipotekadan daha yüksəkdir.

Mənzil almaq üçün gənclər krediti

Azərbaycanda  gənclər üçün ailələrə və 35 yaşınadək subay insanlara güzəştli şərtlərlə mənzil almağa imkan verən proqramlar var.Güzəştli şərtlərdən yararlanmaq üçün daha yaxşı yaşayış şəraiti tələb etdiyi üçün yaşayış yerində qeydiyyatdan keçməli və son 12 ayda iş yerindən gəlir arayışı verməlisiniz.

Gənc ailələr gənclər krediti proqramının təqdim etdiyi digər fürsətlərdən yararlana bilərlər.Dövlət faiz dərəcəsini ödəmək üçün xərclərin bir hissəsini ( illik 5%) həcmində kompensasiya etməyə hazırdır.

İpotekanın əsas üstünlüyü uzun müddət kiçik ödəmələr etmək qabiliyyətidir.Ancaq uzun bir kredit müddəti üçün artıq ödəmə əhəmiyyətli olacaq,bəzən mənzilin qiymətindən 2-3 dəfə çox.İpoteka qeydiyyatı zamanı əlavə xərclər bankın qeydiyyatı (1,5-5%) və borcalanın əmlakının və həyatının sığortalanması üçün birdəfəlik komissiyadır.